HUKUK SİSTEMLERİNDE DİJİTAL MİRAS
Miras Nedir?
Miras bir kimsenin ölümü itibariyle varislerine kalan maddi değeri bulunan hakları,borçları ve malları ifade etmektedir.Türk Borçlar Kanunu 599.maddeye baktığımızda miras bırakılacak olgular sınırlı sayıda sayılmamış bu şekilde maddi olgular dahil edilmek istenmiştir.Klasikleşmiş malvarlığı ve miras kavramının dışında maddi değere sahip sosyal medya hesapları,bulut uygulamalar,çevrimiçi alışveriş siteleri ve dijital oyun hesapları da dahil edilmeye başlanmıştır.
Dijital Miras Kavramı ve İçeriği
Dijital malvarlığı kavramı,videolar,fotoğraflar,e-postalar,kişisel sosyal medya hesapları,dijital cüzdanlar gibi elektronik olarak depolanan ve yalnızca dijital formda bulunan varlıklar anlamına gelmektedir.Dijital miras ise bu tür soyut malvarlığı değerlerinin mirasçılara verilmesi ve mirasa konu olmasıdır.
Dijital Mirasın Türk Hukukundaki Yeri
Hukukumuzda dijital miras kavramına yönelik ilk kararı Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 6.Hukuk Dairesi karar vermiştir.
“Miras bırakanın vefatından sonra kullanmış olduğu cep telefonunda ise ICloud isimli bulut bilişim sisteminin kullanıldığını ve cep telefonunda mevcut olan fotoğraf, video, ses kayıtları, medya dosyaları, dokümanlar, mailler, notlar gibi birçok verinin bu sistem üzerinde kayıtlı olduğunu, bu dokümanlara ise yalnızca Apple kimliği ve şifresi ile erişilebildiğini, aynı zamanda hesabına bağlı olan ve bu hesap vasıtası ile kontrol edilen terekeye konu olabilecek mal varlığının olduğunu, hesapta e-ticaret sitesi hesabının, hediye çeklerinin ve kuponların olduğunun bilindiği”
Örneğin bu emsal kararda Icloud kimliği mirasa konu edilmiştir.Gerekçede açıklandığı üzere günümüz teknoloji çağında dijital mal varlıkları ve bunlara yönelik uygulamalar sosyal yaşantımızla iç içe geçmiş durumda ancak hukukumuzda bu tür ihtilafların çözümü için mevzuat ve düzenleme maalesef ki yok.Burada dikkat edilmesi gereken kişilerin Instagram,Facebook,Twitter gibi hesaplarını ve kripto cüzdan varlıklarını mirasçılara intikal ettirirken miras bırakan kişinin özel yaşamının gizliliğini ihlal eder nitelikte olmaması gerekir.
Dijital Mirasın Kullanıcı Lisans Sözleşmeleri Bakımından İncelenmesi
Bir başka durumsa kişilerin ölümü sonucunda hesaplarına ne olacağıdır ve kimlerin erişebileceğidir.Birçok hizmet sunucusu şirketle hizmet alıcısı arasında yapılan sözleşmeler kişilerin internet hesaplarının devredilemeyeceği yönündedir.Bu durumda mirasçılar mahkemeye başvurup erişim talebinde bulunmalıdırlar.
SONUÇ
Teknoloji hayatımızın her alanını etkilediği gibi hukuk sistemimizi de etkilemekte.Dijital miras şimdilik hukuk sistemlerine yabancı kalmakta ancak teknolojinin ivmesini kaybetmeden hızla gelişmesi de yakın gelecekte konuyla ilgili düzenlemelerin yapılmasına sebep olacak gibi görünüyor.Teknolojinin bu gereksinimlerine cevapsız kalınmadan TMK çerçevesinde gerekli düzenlemelerin yapılması şarttır.
Sultan Dilara BARDİ
Çitil Avukatlık Ortaklığı Blog sayfasında yer alan hukuk ve diğer konulardaki yazılar ilk sizin e-postanıza gelsin isterseniz Çitil Haber Bülteni’ne abone olun!
KAYNAKLAR:
- MARAŞLI DİNÇ Yasemin, 2019. ‘’Ölümden Sonra Sosyal Medya Hesaplarının Hukuki Akıbeti: Dijital Miras’’ TBB Dergisi (142)
- İNCE AKMAN Nurten, 2018. ‘’Mirasbırakanın Dijital Bilgilerinin Mirasçılara Geçişi: Dijital Tereke’’ İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi
- 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu
