Domain Name (Alan Adı) İhlallerine Karşı İzlenebilecek Prosedürler
Alan adları, tıpkı marka, ticaret ünvanı, işletme adı vb. gibi işletmelerden bağımsız olarak işletmeleri tanıtmaya yarayan ayırt edici ad, işaret, tanıtma aracı olarak hukuki niteliğe sahiptirler ve bu bakımdan korunmaktadırlar. Çoğunlukla markalar, işletmeler veya kişiler kendilerine ait web sayfalarına dair alan adlarını kolay erişim, bulunabilirlik ve reklam gibi amaçlarla kendi adları yapmaktadırlar. Ancak domain tescil sistemi ile marka tescil sistemi arasında bir bağlantı bulunmadığı için alan adları ile markalar arasında sık sık uyuşmazlık çıkmaktadır. Dolayısıyla size ait olan alan adının ihlal edildiğini düşünüyorsanız, Türk hukuku çerçevesinde veya bazı uluslararası kuruluşlar aracılığıyla ilgili prosedürleri takip etmeniz gerekmektedir.
Domain Name (Alan Adı) Nedir?
Alan adı (domain name) web sayfalarını tanımlayan ve bu sayfalara ulaşmayı sağlayan kısa ve kolay akılda kalan kelimelerden oluşan elektronik adrestir. 5098 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu 3. maddesine göre internet alan adının tanımı ‘’internet üzerinde bulunan bilgisayar veya internet sitelerinin adreslerini belirlemek için kullanılan internet protokol numarasını tanımlayan adlar’’ şeklinde yapılmıştır. Alan adı, bir web sayfasının ‘’www’’ şeklinde başlayıp isim ve uzantı ile biten kısmı olarak görülür. Alan adları, tıpkı marka, ticaret ünvanı, işletme adı vb. gibi işletmelerden bağımsız olarak işletmeleri tanıtmaya yarayan ayırt edici ad, işaret, tanıtma aracı olarak hukuki niteliğe sahiptirler.
Domain Name İhlali Nedir?
Bazı durumlarda daha önce alınmış olan alan adının benzerinin veye farklı uzantılısının başka kişilerce alınması çeşitli sebeplerden ötürü domain name ihlali teşkil eder. Markaların korunmasını sağlayan tescil kurumu, aynı şekilde alan adları için işletilmediğinden dolayı ve ülkemizde ayrı bir denetime tabi olan ‘’.tr’’ uzantılı alan adları haricinde kalan alan adlarında ‘’ilk gelen alır’’ prensibinin geçerli olması nedeniyle ilgili ihlaller oluşmaktadır. Bu şekilde dijital ortamda birbirine benzer alan adına sahip web sayfalarının bulunması; tescillenmiş bir marka adı veya benzerinin bir başkası tarafından domain adı olarak kullanılması, domain adının tescilli bir marka ile aynı yahut benzer alandaki mal ve hizmetlerde kullanılması, domain adının tescilli bir marka ile farklı alandaki mal veya hizmetlerde kullanılması, tescilli markayla aynı veya benzer domain adının ticari bir amaç gütmeden veya güderek kullanılması gibi durumlar şeklinde ortaya çıkarak tanınmışlıktan yararlanma veya karıştırılma ihtimali yaratmak suretiyle marka ihlali, salt olarak kişilik hakkı ihlali ve bazı durumlarda ticari bakımdan haksız rekabet yaratabilmektedir. Bu zararlı durumlara ilişkin izlenebilecek farklı hukuki prosedürler mevcuttur.
Kişilik Haklarını İhlal Eden Domain İhlallerine Karşı İzlenebilecek Prosedür
Gerçek ve tüzel kişilerin isimleri üzerinde 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu madde 24 ve devamı uyarınca bazı hakları vardır. TMK madde 24 gereği kişilik hakkı saldırıya uğrayan kişi, isim de kişilik haklarına dahil olduğundan dolayı hakimden bu saldırının sona erdirilmesini talep edebilir. Alan adı ihlalinin tespiti, ihlalin durdurulması (saldırının sona erdirilmesi), hak sahipliğinin tespiti, maddi ve manevi tazminat ve domain ihlali nedeniyle ortaya çıkan diğer zararların tazmini istenebilir.
Marka Haklarını İhlal Eden Alan Adı İhlallerine Karşı İzlenebilecek Prosedür
Marka tescili ile korunmakta olan markanın kapsamındaki adı, bir alan adı olarak haksız şekilde tescil ettirildiği takdirde marka haklarının ihlali oluşabilmektedir. Bu durumda Sınai Mülkiyet Kanunu’nda bahsedilen marka hakkının ihlali durumundaki hakların yanı sıra 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun haksız rekabete ilişkin hükümleri etrafında da hukuki prosedür başlatılabilir. Sınai Mülkiyet Kanunu 7/3-d kapsamında markaya ait işareti kullanan kişinin, işaretin kullanımına ilişkin hakkı veya meşru bağlantısı olmaması şartıyla işaretin aynı veya benzerinin internet ortamında ticari etki yaratacak biçimde alan adı, yönlendirici kod, anahtar sözcük ya da benzeri biçimlerde kullanılması marka tescilinden doğan hakların ihlalidir. Dolayısıyla alan adı ticari amaçlar ile kullanılmışsa marka sahibinin bu fillerin önlenmesini talep etme hakkı vardır.
Alan adı ihlalleri haksız rekabet yarattığı durumlarda TTK haksız rekabet hükümlerince de önlenebilir. Bir marka sahibinin alan adının başka biri tarafından alınması veya buna çok benzer bir alan adını alınması bu kapsama girebilir. Bu durumda TTK 54, 55, 56 hükümlerine göre ilgili hukuki prosedür takip edilebilir.
Uluslararası Alanda İzlenebilecek Prosedür
ICANN (Internet Corporation for Assigned Names) kar amacı gütmeyen bir kuruluş olup domain name uyuşmazlıkları için uyuşmazlık çözüm kuralları geliştirmiştir. Oluşturulan tahkim heyetleri ile bu kuralları uygulamak için uluslararası kuruluşlara yetki verilmiştir. Bunlardan biri olan Birleşmiş Milletler’in özelleşmiş kuruluşları arasında yer alan Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü (WIPO) kötü niyetli alan adı tescillerinin önüne geçmek ve alan adı ihlallerinin ortaya çıkardığı haksız durumları önlemek adına çalışmalar yapmaktadır. ICANN bünyesinde tahkime gidilebilse de bu ancak ICANN tarafından akredite edilen kurumlar için mümkün olduğundan uygulamada en çok görülen WIPO tahkim yoludur. Günümüzde sıklıkla görülmekte olan ve uluslararası uyuşmazlıklara neden olabilen alan adı ihlalleri WIPO bünyesinde yapılan başvurular sonucunda hızlı ve profesyonel olarak çözülmektedir. WIPO başvurularında önce arabuluculuk kuralları uygulanır. WIPO’ya yapılan başvuru neticesinde alan adının haksız olarak tescil edilmiş olması durumunda gerçek hak sahibinin belirlenmesi sağlanır ancak tazminat talepleri karara bağlanmamaktadır.
Çitil Avukatlık Ortaklığı Blog sayfasında yer alan hukuk ve diğer konulardaki yazılar ilk sizin e-postanıza gelsin isterseniz Çitil Haber Bülteni’ne abone olun!
Ekin Zerya Aksoy
KAYNAKÇA
