Halk tarafından evlilik sözleşmesi olarak bilinen, kanundaki lafzı ile mal rejimi sözleşmesi olan sözleşme ile eşler, evliliğin sona ermesi halinde malların nasıl paylaşılacağını düzenlerler.
Türk hukukunda dört adet mal rejimi türü öngörülmüştür. Bunlar, edinilmiş mallara katılma, mal ayrılığı, paylaşmalı mal ayrılığı ve mal ortaklığı rejimleridir. Eşler bunlardan herhangi birini seçmekte serbesttirler. Eşlerin kendi aralarında bir mal rejimi belirlemediği durumlarda, edinilmiş mallara katılma rejimi söz konusu olur. Esasen evlilik sözleşmesi diye adlandırılan şey de eşlerin aralarında anlaşarak başka bir mal rejimine karar vermeleridir.
Eşler arasında en çok tercih edilen iki mal rejimi türü, edinilmiş mallara katılma rejimi ve mal ayrılığı rejimleridir.
Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi
Edinilmiş mallara katılma rejiminin en temel özelliği, malların kişisel mallar ve edinilmiş mallar olmak üzere ikiye ayrılmasıdır. Bu rejimde her şeyi belirleyen malın kategorisidir.
Kişisel mallar kanunda sayılmıştır. Bu sayıma göre, eşlerden birinin yalnız kişisel kullanımına yarayan eşya, mal rejiminin başlangıcında eşlerden birine ait bulunan veya bir eşin sonradan miras yoluyla ya da herhangi bir şekilde karşılıksız kazanma yoluyla elde ettiği malvarlığı değerleri, manevî tazminat alacakları ve kişisel mallar yerine geçen değerler, kişinin kişisel malı sayılmaktadır. Edinilmiş mal ise her eşin bu mal rejiminin devamı süresince karşılığını vererek elde ettiği malvarlığı değeri olarak tanınmıştır. Kişisel olmayan her mal, edinilmiş maldır.
Mal Ayrılığı Rejimi
Kanunda tanımlanan mal ayrılığı rejimine göre, bu rejimde eşlerden her biri, yasal sınırlar içerisinde kendi malvarlığı üzerinde yönetim, yararlanma ve tasarruf haklarını korur. Mal ayrılığı rejiminde, eşler evlilikten önce ya da evlilik sırasında edinmiş olmaları fark etmeksizin mallar bakımından birbirlerinden bağımsızdırlar.
Evlilik Sözleşmesinin Özellikleri
Eşler, evlilik sözleşmesini yalnızca evlenmeden önce değil, evlendikten sonra da yapabilirler.
Eşler önceden başka bir mal rejimi seçmiş ya da hiçbir mal rejimi kararlaştırmayarak kanunen edinilmiş mallara katılma rejimine tabi tutulmuş olsalar dahi sonradan mal rejimini değiştirme imkanına sahiptirler. Bu konuda eşlere getirilen bir sınırlama söz konusu değildir.
Eşler evlilik sözleşmesi yaparken, kanunda sayılan dört mal rejimi türünden birine tabi olduklarını aralarında kararlaştırmalılardır. Bu dört mal rejimi dışında başka bir mal rejimine tabi olamazlar.
Taraflar, evlilik sözleşmesini noter huzurunda yapmalı ya da evlenme başvurusu sırasında hangi mal rejimine tabi olmak istediklerini yazılı olarak bildirmelidirler. Ayrıca, yapılan bu sözleşmenin taraflarca imzalanması da zorunludur.
Evlilik sözleşmesi ile taraflar, malların nasıl paylaşılacağını, hukuk düzeninin sınırları içerisinde serbestçe belirler.
Çitil Avukatlık Ortaklığı Blog sayfasında yer alan hukuk ve diğer konulardaki yazılar ilk sizin e-postanıza gelsin isterseniz Çitil Haber Bülteni’ne abone olun!
Ömer Mete ÇAĞLAR
Kaynakça:
