Ülkemizde son dönemlerde en çok gelişen sektörlerden birisi şüphesiz ki inşaat sektörüdür. Bu nedenle bina yapımında hızlı bir artış gerçekleşmiştir. Bir ay öncesinde gerçekleşen deprem felaketi nedeniyle binaların depreme dayanıklılık prosedürlerine uygun olup olmadığı konusu gündeme gelmeye başlamıştır. Güvenlik riski taşıyan binalar bakımından uygulanacak yıkım usulünü bu yazımızda ele alacağız.
Belediyelerin Yıkım İşlerindeki Görevi Nedir?
Belediyelerin başlıca görevlerinden birisi belediye sınırları içerisinde inşa edilen yapıların denetlenmesidir . Bu denetleme, ilgili yapıların imar planına ve inşaat ruhsatına uygunluğu üzerine sağlanmaktadır. İmar planı ve inşaat ruhsatına aykırı olarak yapılan yapıların inşaatını durdurma ve yıkım işlemleri hakkında karar alma yetkisi belediyelere aittir. Belediye genel olarak yapıların ruhsat ve gereklerine uygun olarak yapıldığını denetlemek zorundadır.
İmar Kanunu ve Bina Yıkım Prosedürleri
Bakanlık; ilgili idareler, kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişiler tarafından yapılan mekansal planlamaya, harita ve parselasyona, etüt ve projelendirmeye, yapı ruhsatı ve yapı kullanma izni düzenlemeye, enerji kimlik belgesi hazırlanmasına ilişkin iş ve işlemler ile yapı malzemelerini; denetlemeye, aykırılıklar hakkında işlem tesis etmeye, aykırılıkları gidererek mevzuata uygun hale getirmeye yönelik değişiklik yapmaya ve onaylamaya, yapı tatil tutanağı tanzim etmeye, mühürlemeye, yıkım kararı almaya ve yıkımı gerçekleştirmeye, ilgililer hakkında idari yaptırım kararı vermeye yetkilidir. Bu görevlerden, yapı tatil tutanağı tanzim etmeye, mühürlemeye ve yıkım kararına ilişkin rapor düzenleme işi ile denetlemeye ilişkin görevler, Bakanlığın merkez ve taşra teşkilatında, denetçi belgesini haiz personel tarafından gerçekleştirilir.
Ruhsat alınmadan yapıya başlandığı takdirde veya ruhsat ve eklerine veya ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılarda projelerine ve ilgili mevzuatına aykırı yapı yapıldığının idare tarafından tespit edilmesi halinde, belediye veya valiliklerce, o andaki inşaat durumu tespit edilir. Yapı mühürlenerek inşaat derhal durdurulur.
Yapının imar mevzuatına aykırı olduğuna dair bilgi, tapu kayıtlarının beyanlar hanesine kaydedilmek üzere ilgili idaresince tapu dairesine en geç yedi gün içinde yazılı olarak bildirilmesi gerekmektedir. Aykırılığın giderildiğine dair ilgili idaresince tapu dairesine bildirim yapılmadan beyanlar hanesindeki kayıt kaldırılamaz. Durdurma, yapı tatil zaptının yapı yerine asılmasıyla yapı sahibine tebliğ edilmiş sayılır. Bu tebligatın bir nüshası muhtara bırakılır, bir nüshası da Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne gönderilir. Bu tarihten itibaren en çok bir ay içinde yapı sahibi, yapısını ruhsata uygun hale getirerek veya ruhsat alarak, belediyeden veya valilikten mühürün kaldırılmasını ister. Ruhsata aykırılık olan yapıda, aykırılık giderilmiş veya ruhsat alındığı ve yapının bu ruhsata uygunluğu, inceleme sonunda anlaşılırsa, mühür, belediye veya valilikçe kaldırılır ve inşaatın devamına izin verilmektedir.
Verilen süre içerisinde eksikliklerin tamamlanmaması ve yapının ruhsata uygun hale getirilmemesi durumunda ruhsat iptal edilir, ruhsata aykırı veya ruhsatsız yapılan bina, belediye encümeni veya il idare kurulu kararını müteakip, belediye veya valilikçe yıktırılır ve masrafı yapı sahibinden tahsil edilir.
Yapı tatil tutanağının düzenlendiği tarihten itibaren bir ay içinde yapı sahibi tarafından yapının ruhsata uygun hale getirilmediğinin veya ruhsat alınmadığının ilgili idaresince tespit edilmesine rağmen iki ay içinde hakkında yıkım kararı alınmayan yapılar ile hakkında yıkım kararı alınmış olmasına rağmen altı ay içinde ilgili idaresince yıkılmayan yapılar, yıkım maliyetleri döner sermaye işletmesi gelirlerinden karşılanmak üzere Bakanlıkça yıkılabilir veya yıktırılabilir.
Yıkım Kararlarına Karşı İtiraz Yolu ve İptal Davası
Öncelikle yıkım kararı veren idareye başvurularak bu kararın kaldırılması talebinde bulunulabilir. İdare bir cevap vermez veya olumsuz cevap verirse idare mahkemesinde dava açılabilir. Açılan bu dava bir iptal davası niteliğindedir ve davaya bakmakla yetkili olan mahkeme, yapının bulunduğu yerin mahkemesidir.
Riskli Bina Tespiti İçin Nereye Başvurulur?
Ülkemizde gerçekleşen depremlerden sonra eğer ki binanız hakkında bir endişeniz varsa veya binanızın bir risk faktörü taşıdığını fark ettiyseniz, ilk olarak oturduğunuz muhitin bağlı olduğu belediyeye dilekçe verebilirsiniz bu sayede belediye ilgili talebe karşılık olarak bünyesindeki ilgili uzmanları göndererek bina hakkında rapor oluşturabilmektedir. Raporda yüksek risk görülüyorsa bina hakkında yıkım süreci başlatılacaktır.
Bina yıkım kararları yönünde en doğru ve verimli şekilde ilerlemek adına konunun uzmanı bir avukata danışmak ve hukuki süreci bir avukat rehberliğinde yürütmek en doğrusu olacaktır.
Çitil Avukatlık Ortaklığı Blog sayfasında yer alan hukuk ve diğer konulardaki yazılar ilk sizin e-postanıza gelsin isterseniz Çitil Haber Bülteni’ne abone olun!
Berra ÖZTÜRK
Kaynakça:
