Cinsiyetini değiştirmek isteyen kimse direkt olarak hastaneye giderek bu işlemi gerçekleştiremez. Bu husus kendi içerisinde bir hukuki süreci barındırmaktadır. Ancak kanunda yer alan aşamalardan geçilerek cinsiyet değişikliği gerçekleştirilebilir.
Cinsiyet değişikliğine ilişkin hukuki sürecin nasıl olacağı TMK m.40’ta belirtilmiştir. Buna göre cinsiyet değiştirecek kimsenin mahkemeye şahsen başvuruda bulunuyor olması gerekmektedir. Bu başvuru üzerine mahkeme cinsiyet değişikliği için izin verebilir. Fakat bu iznin verilmesinin belirli şartları vardır. Bu şartlar şu şekildedir:
- Cinsiyet değişikliği isteyen kişinin en az on sekiz yaşında olması gerekmektedir.
- Evli olmaması gerekmektedir.
- Transseksüel yapıda olması, cinsiyet değişikliğinin kişinin ruh sağlığı açısından zorunluluğunun bir eğitim ve araştırma hastanesinden alınacak resmi sağlık kurulu raporuyla belgelenmesi gerekmektedir.
Eğer bu sayılan şartlar gerçekleşiyorsa mahkemece cinsiyet değişikliği için izin verilebilir. Ardından verilen izne bağlı olarak amaç ve tıbbî yöntemlere uygun bir cinsiyet değiştirme ameliyatı gerçekleştirildiğinin resmî sağlık kurulu raporuyla doğrulanması hâlinde, mahkemece nüfus sicilinde gerekli düzeltmenin yapılmasına karar verilir. Ameliyatın özel veya devlet hastanesinde gerçekleşmesinin bir farkı yoktur.
Önceden yukarıda sayılan şartların yanı sıra bir şart daha gerekmekteydi. O da cinsiyet değişikliğine izin verilebilmesi için kişinin üreme yeteneğinden sürekli biçimde yoksun olmasının gerekmesiydi. Fakat 20/3/2018 tarihli ve 30366 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Anayasa Mahkemesinin 29/11/2017 tarihli ve E.: 2017/130, K.: 2017/165 sayılı Kararı ile bu şart kaldırılmıştır.
Kanunlarımızda her ne kadar cinsiyet değiştirmeye yönelik madde bulunuyor olsa ve buna yönelik uygulamalar gerçekleşiyor olsa da bu hususun belirli şartlara tabi tutulması ülkemizde diğer ülkelere nazaran cinsiyet değiştirmenin daha zor olduğunu göstermektedir.
Kaynakça: Türk Medeni Kanunu, Anayasa Mahkemesinin 29/11/2017 tarihli ve E.: 2017/130, K.: 2017/165 sayılı Kararı.
Aleyna Sunay
