Ülkemizde ve dünyada görülen ve hala da aralıklarla yoğunluğunu devam ettiren Covid-19 pandemisi tezahürlerini Türk Ceza Hukuku ve Türk Ceza İnfaz Hukuku üzerinde de görmekteyiz. Hayatlarımızı eski normale döndürürken, infaz kurumlarında da bu eski normale yönelik düzenlemeler ve gelişmeler hem hükümlüleri hem de hükümlü yakınlarını aslında çok yakından ilgilendirmektedir.
Süreç bu şekilde devam ederken açık cezaevlerinin pandemi koşullarına revizeleri nasıl gerçekleşmektedir?
Ceza infaz kurumları açık ve kapalı olarak tasnif olunmuştur. Ceza infazı kuralen kapalı cezaevlerinde tatbik olunur fakat açık cezaevlerinin toplum nezdindeki önemleri, özellikle hükümlünün topluma geri kazandırılması noktalarında, tekrardan ıslah olunarak topluma karışma hususlarında çok büyük bir önem teşkil etmektedir. Açık cezaevindeki bir hükümlü eğitim ve öğrenimine devam edebilir, meslek edinebilir ve bunun dahilinde cüzi miktarlarda para kazanabilir, hatta kurum dışında toplumsal adaptasyonu sağlama amacıyla sınırlı olarak izin dahi alabilirler.
Covid-19 İzni Nedir?
Covid-19 izni pandemi koşullarından doğmuş bir geçici düzenlemedir. Bu düzenlemeden ancak açık cezaevi kurumlarında bulunanlar ile kapalı cezaevinde bulunup açığa alınma hakkını kazanmış fakat belirli mazur görülebilecek sebepler doğrultusunda açık kuruma sevk edilememiş hükümlüler yararlanabilecektir. Kanunun ilgili maddelerine göre hükümlünün mazeret izni, iş arama izni gibi özel izinde geçirilen süreler de hükümlülükte geçmiş sayılacaktır. Covid-19’a bağlı olan izin istisnai olmakla birlikte bu izin süresi de geçici madde 9/6’ya atıfla hükümlülükte geçmiş sayılır.
Açığa Alınma Şartları Nelerdir?
Hükümlüye verilen infazın 10 yıldan az olması halinde bir ay; 10 yıldan fazla olması halinde üç ay (geçici madde 9/6’ya binaen) kapalı cezaevinde cezanın çekilmiş olması gerekmektedir ayrıca hükümlünün infazı süresince genel disiplin kurallarına uygun davranma, topluma tekrardan karışabilecek kabiliyete haiz olma, daha da geniş tabiriyle iyi halli olarak bu süreci hükümlünün geçirmesi aranmaktadır. Açığa alınma hükümlü talebiyle gerçekleşirken, şayet hükümlü talebi olmasa dahi re’sen hükümlünün ilgili yönetmelikle belirlenen şartları taşıması halinde Cumhuriyet Savcılığı eliyle açık kuruma ayrılması da mümkündür.
7242 sayılı kanun ile 5275 sayılı İnfaz Kanunu’na eklenmiş geçici 9’uncu maddenin 5’inci fıkrasına göre;
a) Covid-19 salgın hastalığının ülkemizde görülmüş olması sebebiyle, açık ceza infaz kurumlarında bulunanlar
b) Kapalı ceza infaz kurumunda bulunup da açık ceza infaz kurumlarına ayrılmaya hak kazanan hükümlüler
c) 105/A maddesi kapsamında denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak cezasının infazına karar verilen hükümlüler
d)106 ncı madde veya diğer kanunlar uyarınca denetimli serbestlik tedbirinden yararlanan hükümlüler 31/5/2020 tarihine kadar izinli sayılır.
İlgili kanunun geçici hükmünce 31/5/2020 tarihine kadar hükümlülerin izinli sayılması şeklinde tatbik edilecek olan 5’fıkradaki izin tarihi düzenli olarak ötelenmektedir. Geçtiğimiz günlerde Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü’nden gelen açıklamalara göre ‘’5275 sayılı Kanun’un Geçici 9/5. maddesi kapsamında, açık ceza infaz kurumlarında bulunan veya açık ceza infaz kurumlarına ayrılmaya hak kazanan hükümlüler ile denetimli serbestlik tedbiri uygulanmak suretiyle cezalarının infazına karar verilen yükümlüler hakkındaki izin sürelerinin, 30 Eylül 2022 tarihinden itibaren 2 (iki) ay süreyle uzatılmasına karar verilmiştir.’’
Bu açıklamalar ışığında 2 yılı aşkın süredir ötelenmekte olan bu izin tarihi önümüzdeki kış şartlarında da pandeminin gidişatına göre uzatılmaya devam olunması beklenmektedir. Hükümlü ve hükümlü yakınlarını yakından ilgilendiren bu gelişmeler dahilinde salgın hali ve koşullarından eski normale dönüş aşamalarında resmi kurum ve kuruluşların açıklamaları titizlikle takip edilmeli, ilgili kanuni düzenlemenin geçici bir düzenleme olduğu unutulmamalıdır.
Çitil Avukatlık Ortaklığı Blog sayfasında yer alan hukuk ve diğer konulardaki yazılar ilk sizin e-postanıza gelsin isterseniz Çitil Haber Bülteni’ne abone olun!
Doğukan Cebe
Kaynakça:
