Türk Dil Kurumu’ndaki tanımına göre patent : “ Bilimsel ve teknik bir buluşun ya da böyle bir buluşu uygulama alanında kullanma hakkının kime ait olduğunu gösteren resmi belge.” olarak ifade ediliyor.
Ama patentin hayatımızdaki anlamı sadece yukarıdaki sözlük tanımından ibaret değil elbette. Dünya üzerinde gördüğümüz ve insan yaşamının neredeyse her alanına nüfuz etmiş bazen işleri kolaylaştırmak için bazen de hiç beklenmedik şekilde ortaya çıkan bu buluşlar patent denilen bir kavramla koruma altına alınıyor.
Teknolojinin gelişimi ve insanoğlunun sürekli olarak değişen, yenilenen ve artan ihtiyaçları sürekli olarak bir şeyler bulma ve üretme üzerine odaklanmış durumda. Bu sebeptendir ki hukuk alanında son 10 15 yıldır fikri mülkiyet, marka ve patent hukuku etkinliğini artırmaktadır. Çünkü bir şeyleri keşfetmek özel ve saygı duyulması gereken bir eylemdir ve bu sebeple korunmayı gerektirmektedir.
Sprey Boyadan Üretilen Elbise
Fakat dünya üzerinde öyle buluşlar var ki bunların patentleri dünyayı büyük ölçüde etkilemiştir. Bu noktada son günlerde popüler olan bir haberden de bahsetmek gerekmekte çünkü buradaki buluş hem teknoloji açısından hem de dünyayı etkileyen patentler başlığında yer alması açısından oldukça yeni bir örnek. Geçtiğimiz günlerde Paris Moda Haftası’na “sprey boyadan üretilen elbise” damga vurdu. Dünyaca ünlü model Bella Hadid’in üzerine sıkılan sprey boyanın, içerdiği polimer yapıdaki kimyasallarla birlikte bir anda elbiseye dönüşmesi büyük bir şaşkınlık yarattı. Gösteri sonrasında sprey elbise tasarımının mucidi Dr. Manel Torres’in bu buluşu karşısında alacağı patent ile birlikte dünyayı değiştiren patentler listesinde yer edineceği kaydedildi.
Michael Jackson’ın Ayakkabısı
Bu güncel örnekten sonra patent denilince ilk akla gelen öncü örneklerden bahsetmek gerekirse, Michael Jackson’ın Lean Hareketinde kullandığı ayakkabısı, Yoyo oyuncak, günümüzde oldukça popüler hale gelen robot süpürgeler, bugün hızlı trenlerin varlık sebebi olan manyetik kaldırma, bütün teknolojik özelliklerinin dışında sadece tasarımıyla bir model oluşturmuş olan Apple markasının tanıtım yüzü olan Iphone, pek çok sorunun çözümü için değişik alanlardaki kullanımı ve sağlık sektöründeki sağladığı kolaylıklar ile üç boyutlu yazıcı, tıp dünyasının en önemlilerinde olan biyonik göz, navigasyon alanındaki en büyük buluş olarak görülen GPS, hala yenilebilir enerji kaynağı üretiminde ilk sırada olan güneş paneli ve hayatımızın büyük kısmını farklı alanlarda meşgul eden sanal gerçeklik ve bu alanda yapılmış olan sanal gerçeklik gözlüğü.
Bu liste oldukça uzun bir liste çünkü daha binlerce farklı alanda buluş ve bunların da patentleri var. Burada sayılanlar gerçekten ilk bulunduklarında ses getirmiş ve ilgi odağı olmuş olanlar. Patent en nihayetinde oldukça önemli bir konu. Çünkü bir buluşu ilk defa ortaya koymak ve onun haklarını koruma altına aldırmak büyük önem taşıyor. Öyle ki mucitler arasında zamanla bu konu kim en fazla patent sahibi yarışına dönüşüyor.
Buna göre dünyadaki patent rekortmenleri listesinin ilk beli şöyle: Kia Silverbrook (4732), Shunpei Yamazaki (4315), Paul Lapstun (1278), Lowell L. Wood (1240), Jr ve Gurtej Sandhu (1208).
Görüldüğü üzere ilk olanı, ilk defa düşünmek, üretmek ve korumak oldukça önemli. Bugün dünya üzerindeki binlerce buluştan bazıları belki de yukarıda sayılanlardan daha önemli fakat patente sahip olmadıkları için bu listeye giremiyorlar. Dolayısıyla patent tüm bu sorunların üstesinden gelen oldukça güvenli bir yol olarak kabul görmeye devam ediyor.
Çitil Avukatlık Ortaklığı Blog sayfasında yer alan güncel hukuki yazılar ilk sizin e-postanıza gelsin isterseniz Çitil Haber Bülteni’ne abone olun!
Şeyma Caner
Kaynakça :
