Uluslararası ticaret piyasasının hızla gelişmesi ve rekabet ortamının artmasıyla birlikte firmalar; yeni piyasalara girebilmek, bu piyasalarda varlıklarını koruyabilmek ve özellikle de tüketicilerin değişen beklenti ve eğilimlerini karşılayabilmek için çeşitli strateji ve yöntemler geliştirmek durumunda kalmışlardır. Firmaların bu şekilde geliştirmiş oldukları yöntemlerden biri de franchise sistemidir.
Franchising Kavramı
Franchising kavramının net bir tanımı bulunmamakla birlikte, “belirli bir alanda mal veya hizmetlerini satmak isteyen birine bir şirket tarafından verilen izin” olarak nitelendirilebilir.
Franchising, birçok kişi için girişimcilik yolunda önemli bir seçenektir, çünkü işletme açmak isteyen kişilere, kurumsal bir markanın tanınmışlığı, işletme modeli, mal ve hizmetleri, reklam ve pazarlama desteği ve eğitim gibi avantajlar sağlar. Ayrıca işletmeyi başlatmak için gerekli olan sermaye miktarını da azaltabilir.
Franchising Sözleşmesi
Franchising sözleşmesi, lisans veren işletmenin ve lisans alan işletmenin haklarını ve yükümlülüklerini belirleyen sözleşmedir. Bu sözleşme, lisans veren işletmenin marka, iş modeli, ürünler ve hizmetlerle ilgili haklarını korurken, lisans alan işletmenin de bu hakları kullanmasına olanak sağlar. Sözleşme ayrıca, lisans alan işletmenin işletme yönetimine ilişkin kuralları, ödeme koşullarını ve diğer tüm ayrıntıları da belirler.
Franchise Verenin Borçları:
- İşletmenin kurulmasında ve donanımında destek olmak.
- Franchise sisteminin marka, işletme modeli, yönetim ve işletme bilgileri, reklam ve pazarlama materyalleri gibi tüm bilgileri sağlamak.
- Franchise alanın kullanması için patent, ticari marka ve diğer fikri mülkiyet haklarını sağlamak.
- Franchise alanın eğitimini sağlamak ve işletme yönetiminde yardımcı olmak.
Franchise Alanın Borçları:
- Ücret ödemekle yükümlü olmak.
- Franchise veren tarafından belirlenen işletme standartlarına uygun olarak işletmeyi yönetmek ve geliştirmek.
- Franchise verenin denetim ve kontrolüne katlanmak.
- Franchise verenin teknik bilgi ile fikri ve sınai unsurları franchise alan ile paylaşması nedeniyle, sır saklama yükümlülüğü altına girmek.
Bu borçlar, franchising sözleşmesinde daha ayrıntılı olarak belirtilir ve tarafların karşılıklı olarak belirlediği diğer yükümlülükleri de içerebilir.
Franchising Sözleşmesinin Sona Ermesi
- Sözleşmenin Süresinin Dolması: Franchising sözleşmesi, belirli bir süre için imzalanır ve sözleşmenin süresi sonunda sona erer. Taraflar, sözleşmenin süresinin dolmasından önce bildirimde bulunarak sözleşmeyi yenileyebilirler.
- Olağan Fesih: Belirsiz süreli olan franchise sözleşmesinintaraflarından biri, herhangi bir fesih sebebi bulunmaksızın ileriye yönelik sözleşmeyi sona erdirebilir.
- Olağanüstü Fesih: Franchising sözleşmesinin bir tarafı, diğer tarafın sözleşme şartlarına uymaması veya sözleşmede belirtilen yükümlülüklerini yerine getirmemesi durumunda sözleşmeyi feshedebilir.
Çitil Avukatlık Ortaklığı Blog sayfasında yer alan hukuk ve diğer konulardaki yazılar ilk sizin e-postanıza gelsin isterseniz Çitil Haber Bülteni’ne abone olun!
Burçin Sena DURMAZ
Kaynakça:
Franchising Sözleşmesi-Bahar Şimşek, 2015
- Ercüment Erdem, Milletlerarası Ticaret Hukuku, 2. Baskı, İstanbul 2020, Oniki Levha Yayıncılık
Fikret Eren, Borçlar Hukuku Özel Hükümler, 8. Baskı, Ankara 2020, Yetkin Yayınları
https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/definition/english/franchise_1?q=franchise
