Teknolojik gelişmelerin hızla artış göstermesi, neredeyse bütün sektörlerde dengelerin değişmesine sebep olmuştur. Artık kulaklık akıllı saat gibi cihazların geliştirilmesinin yanında teknoloji, giyilebilir hale gelmiştir. 7’den 70’e kadar herkesin artık çeşitli şekilde teknolojiyi giydiğini görmek mümkün. Bu nedenle artık küresel giyilebilir akıllı cihaz pazarı oluştu. Ne var ki pazarın büyümesi, ele alınması gereken bazı yasal sorunları ortaya çıkarmıştır.
Giyilebilir Teknoloji Nedir?
Giyilebilir teknoloji, kullanıcıların vücutlarına takması üzerine tasarlanmış her türlü elektronik cihaza denir. Bir ürünün giyilebilir teknoloji kapsamında sayılması için akıllı sensörler ile gelen bilgileri bir başka cihaza kablosuz bağlantı ile aktarması gerekmektedir. Bu cihazlar, aksesuar olarak giyilebilir, giysiye yerleştirilebilir, kullanıcının vücuduna implante edilebilir, hatta cilde dövme olarak bile yapılabilir.
Giyilebilir teknolojik cihazlara örnekler verilirse:
- Akıllı saatler,
- Fitness bantları
- Yapay zekâ (AI) işitme cihazları,
- Akıllı gözlükler,
- Bluetooth kulaklıklar
- Sanal gerçeklik (VR) başlığı biçimindeki bir holografik bilgisayarlar
- Hasta verilerini kablosuz olarak sağlık tesislerindeki kontrol cihazlarına ileten sensörlere sahip tek kullanımlık cilt bantları
Giyilebilir Teknoloji Nasıl İşler?
Giyilebilir cihazlar, vücut hareketlerini takip eden, biyometrik tanımlama sağlayan veya konum takibine yardımcı olan yerleşik sensörlerle gömülüdür. Buna örnek olarak, akıllı saatler verilebilir. Bu saatler gün boyunca fiziksel aktivitelerini veya hayati durumlarını izlemek için kullanıcının bileğini saran bir kayışla birlikte gelir.
Giyilebilir cihazların çoğu vücuda takılırken veya giysilere takılırken, bazıları kullanıcıyla herhangi bir fiziksel temas olmadan çalışabilmektedir. Cep telefonları, akıllı etiketler veya bilgisayarlar yine de taşınabilir ve kullanıcı hareketlerini takip edebilir. Diğer giyilebilir cihazlar, hareketleri ve hızı izlemek için uzak akıllı sensörler kullanılır. Bazıları kalp atış hızı veya glikoz seviyelerini ölçmek için ise optik sensörler kullanır. Bu giyilebilir cihazlar arasındaki ortak bir faktör, hepsinin verileri gerçek zamanlı olarak izlemesidir.
Giyilebilir Teknolojiler ve Doğabilecek Hukuki Sorunlar Nelerdir?
Son dönem KVKK sayesinde oldukça popüler hale gelen veri gizliliği ile ilgili suçlar gündeme geleceği gibi siber suçlar, fikri mülkiyet hukuku gibi birçok alanın konusuna girmektedir.
Giyilebilir teknolojinin sağlık alanında yarattığı etki ise oldukça büyüktür. Akıllı cihazlar sayesinde kişilerden veri toplamak, bu verileri değerlendirmek veya saklamak oldukça kolaylaşmıştır. Bu durumun doğal bir sonucu olarak, bu verilerin gerek 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK) gibi ulusal veya Avrupa Genel Veri Koruma Tüzüğü gibi uluslararası mevzuata uygun olarak elde edilmesi ve işlenmesi gibi sorumlulukları da beraberinde getirmektedir. Belirli ya da belirlenebilir bir gerçek kişiye ilişkin her türlü bilgi anlamına gelen kişisel veriler, hukukumuzda başta KVKK olmak üzere çeşitli düzenlemeler ile korunmaktadır. Kanunda, kişilerin sağlık verilerinin özel nitelikli kişisel veri olduğu düzenlenmiş ve diğer kişisel verilerden daha kapsamlı bir koruma öngörülmüştür.
Giyilebilir teknolojiler fikri mülkiyet hukuku açısından da problemler doğurur. Bu cihazlar piyasaya girerken patent, tasarım, telif hakkı ile ilgili sorunlar ortaya çıkması çok yüksek ihtimaldir. 6769 Sayılı Sınai Mülkiyet Kanununun patent ile ilgili düzenleme yapan 85. Maddesi başta olmak üzere bu kanuna uygun şekilde giyilebilir teknoloji ürünlerinin patenti ve telif hakları korunmalıdır. Nitekim internette paylaşılan veriler de kişisel veri sayıldığından internet ortamında paylaşılan fotoğrafların, videoların ve ses kayıtlarının da mevzuat hükümlerine aykırı olmaması ve suç teşkil etmemesi gerekmektedir. Türk Ceza Kanunu’nda hukuka aykırı olarak kişisel verileri kaydeden kimseye bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası, kişisel verileri hukuka aykırı olarak başkasına veren, yayan veya ele geçiren kişinin, iki yıldan dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Görüldüğü üzere giyilebilir teknolojilerin yarattığı en büyük hukuki problem KVKK kapsamındadır. Kişisel verilerinizin bir giyilebilir teknoloji aracılığı ile 3. kişiler tarafından ihlal edildiğini düşünüyorsanız bir avukata başvurmak ve hukuki süreç başlatmak gerekebilir.
Çitil Avukatlık Ortaklığı Blog sayfasında yer alan hukuk ve diğer konulardaki yazılar ilk sizin e-postanıza gelsin isterseniz Çitil Haber Bülteni’ne abone olun!
Berra ÖZTÜRK
Kaynakça:
https://www.techtarget.com/searchmobilecomputing/definition/wearable-technology
https://www.investopedia.com/terms/w/wearable-technology.asp
https://fashionlawjournal.com/wearable-technology-fashion-and-law/
