Hukuk sistemimizde geçici veya sürekli olarak bir hayvanın bakımını ve yönetimini üstlenen kimse o hayvandan mesul ve sorumlu olur. Dolayısıyla hayvan tarafından bir cana veya mala verilen zararlar geçici veya sürekli olması fark etmeksizin hayvan bulunduran kimsenin sorumluluğunda olup ayrıca hayvan bulunduran kimse zararları tazmin etmekle mükelleftir. Bu yaptırım hayvan bulunduranı hayvan için gerekli tüm bakımlarını yaptırmaya zorunlu tutmuş, hayvan bulundurana ekstra bir özen yükümlülüğü yüklemiştir. Böylece en azından sahipli hayvanlar tarafından cana ve mala verilecek zararın en aza indirilmesi amaçlanmış, buna rağmen doğacak olan zararlara karşı ise bir muhatap bulunması sağlanmıştır. Türk Borçlar Kanunu’nda düzenlenen bu sorumluluk tipi ‘Özen Sorumluluğu’ başlığı altında yer almaktadır. TBK’ye göre hayvan bulundurmadan kasıt belli bir süreliğine de olsa kişinin hayvanı zilyedine almış olmasıdır. Dolayısıyla sokaktaki herhangi bir hayvanı birkaç günlüğüne de olsa zilyedine alan kimse o hayvandan sorumlu tutulmuştur.
TBK’de 67 ve 68. maddelerde hayvan bulunduranın sorumluluğu konusu açıklanmıştır. Buna göre hayvan bulunduran, söz konusu hayvan üzerindeki tüm özen yükümlülüğünü yerine getirmiş, hayvana ait tüm bakımları yaptırmışsa ve bunu ispatlayabilirse sorumluluktan kurtulur hükmü yer almıştır. Fıkralardan da anlaşılacağı üzere kanun hem zarara uğrayanı hem de hayvan bulunduranı koruyarak ayrı ayrı fıkralarla konuyu çözüme kavuşturmuştur. Bir diğer fıkrada ise şayet hayvan başka bir kimse ya da başka bir kimseye ait hayvan tarafından ürkütülmüşse ve bunun sonucunda doğan bir zarar söz konusuysa, hayvan bulunduran doğan zararı bahsettiğimiz bu üçüncü kişilere karşı rücu edecek/ sorumluluğu üçüncü kişilere karşı ileri sürebilecektir.
Hayvan bulunduranın zarar tazmin etme sorumluluğunun yanı sıra yaşanacak önemli ölçüde bir cana zarar verme durumu söz konusu olduğunda hayvan bulunduran kimse için bir cezai sorumluluk da gündeme gelecektir. Bu düzenleme Türk Ceza Kanunu’nun 177. maddesinde açıklanmıştır. Bu hükme göre şayet hayvan bulunduran gözetimi altında bulundurduğu hayvanı başkalarının hayatı veya sağlığını tehlike oluşturabilecek şekilde serbest bırakır veya kontrol altına alınmasını ihmal ederse altı aya kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılır.
Sonuç olarak evcil hayvan sahibi olmak hayvan bulunduran kimseye yalnızca hayvanın her türlü yaşamsal bakımını üstlenme sorumluluğu değil, aynı zamanda hayvanın sebep olduğu herhangi bir mala ya da cana karşı verilen zararı giderme borcu ve sorumluluğu da yüklemektedir. Oluşabilecek bir zarar tazmininin yalnızca maddi değil doğacak zararın önemine göre hapis cezasına kadar gidebileceği unutulmamalıdır; yaşanabilecek zararları tazmin etmek hayvan bulunduran açısından zorlayıcı ya da caydırıcı olmasa da verilen zararın insan hayatı için telafisi mümkün olmayacak sonuçlar doğuracağı göz önünde bulundurulmalıdır. Dilsiz dostlarımızın doğurabileceği zararlara karşı gerekli özen yükümlülüklerini yerine getirmek ve özellikle insan hayatı ve sağlığına karşı oluşabilecek her türlü zararı en aza indirmek için gerekli tüm önlemleri almak bu bağlamda çok önemli, hayvan bulunduran okurlarımızın bu konuda gerekli hassasiyeti göstereceklerine olan inancımız tamdır.
Her koşulda hukukun üstünlüğünü konuştuğumuz diğer bloglarımızdan haberdar olmak için Çitil Haber Bülteni’ne abone olabilirsiniz.
Merve ALTIPARMAK
Konu ile İlgili Yargıtay Kararları:
Yargıtay Kararı – 3. HD., E. 2015/274 K. 2015/18147 T. 17.11.2015
Yargıtay Kararı – 3. HD., E. 2015/272 K. 2015/18395 T. 19.11.2015
