Geçtiğimiz günlerde Bartın’da meydana gelen maden faciasında 41 maden işçimizi kaybettik. Bartın’daki acımız bize 2014 senesinde Soma’da 301 maden işçimizi kaybettiğimiz kötü günleri anımsattı. Peki doğası gereği tehlikeli, kaza ve hastalık ihtimali yüksek olan bir iş olduğu konusunda hemfikir olduğumuz maden işletmelerinin hukuki sorumluluğu nedir? Türk hukukunda maden işletmeleri kanunda ayrı bir şekilde düzenlenmiş olsa da bu düzenleme ihtiyaçları karşılamaya yeterli olmuş mudur?
Maden işçileri, işçi olmalarından kaynaklı İşçi Kanununda düzenlenmiştir. Ayriyeten Maden Kanunu’nda da gerekli düzenlemelerin yapıldığını görüyoruz. Tehlikeli bir işkolu olması nedeniyle yapılan düzenlemelerin önemi büyüktür. Gereken önlemleri almayan işletmelerin yapılan ihmaller karşısında ciddi bir cezai yaptırıma tabi tutulup tutulmayacağı da önemli bir konudur. Ülkemizde son yıllarda ölümle sonuçlanan çok fazla maden faciası olduğunu göz önünde bulundurursak bu düzenlemelerin yeterli olup olmadığı da ayrı bir tartışma konusudur.
İşveren, çalıştırdığı işçilere iş sağlığı ve güvenliği konusunda gereken eğitimleri vermeli, işçilerin bu kurallara uyup olmadığını kontrol etmeli, sıkı denetimlere tabi tutmalıdır. Maden kazalarının Ceza Hukukundaki karşılığına bakacak olursak iş sağlığı ve güvenliği konusunda yeterli önlemleri almayan veya yeterli önlemleri almakta gerekli özeni göstermediğini düşündüğümüzde taksir, bilinçli taksir ve olası kasttan bahsedebiliriz. Maden kazalarında, fail gereken özeni göstermemiş, tedbirsiz ve dikkatsiz davranmışsa Ceza Kanunu kapsamında taksirle sorumlu olur. Fail, neticeyi öngörmüş ancak kişisel yeteneklerine ve tecrübelerine dayanarak hareket etmişse bilinçli taksirden sorumlu olur. Fail, sonuç ne olursa olsun diyerek hareket etmişse bu durumda olası kasttan sorumlu olacaktır.
Maden kazalarında mağdur işçi ve işçinin yakınlarıdır. Failin kesin olarak belirlenmesi güç olsa da kanunlar ve yönetmelikler çerçevesinde belirlenen tedbirleri almayan, gereken özeni göstermeyen, dikkatsiz davranan kişi faildir. Failin sorumluluğunu özel hukuk kapsamında değerlendirirsek burada kusurlu olması gerekmezken Ceza Hukuku kapsamında ceza alabilmesi için kusurlu olması şarttır.
Sonuç olarak ülkemizde maden kazalarının çok ciddi sonuçlar doğurmaması adına işverenlerin iş sağlığı ve güvenliği konusunda gereken önlemleri alması ve gereken önlemleri almayan işverenlerin caydırıcı yaptırımlara tabi tutulması şarttır.
Çitil Avukatlık Ortaklığı Blog sayfasında yer alan hukuk ve diğer konulardaki yazılar ilk sizin e-postanıza gelsin isterseniz Çitil Haber Bültenine abone olun!
https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.4857.pdf
https://www.lexpera.com.tr/literatur/tezler/turk-hukukunda-maden-isletenin-hukuki-sorumlulugu
https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/155569
ŞEVVAL BABACAN
