Vergiyi doğuran olay üstünüzde gerçekleştiyse idareyle aranızda bir ilişki başlamış olur.Bu ilişki alacaklı-borçlu ilişkisidir. Mükellef iseniz devletin kamusal hizmetleri karşılayabilmesi adına sizden istediği bu parayı idareye ödemeniz gerekir yani bu sizin için bir borçtur.
Peki bu borcunuz ne zaman sona eriyor?
Tahsil
Ödeme işlemi en bilinen vergiyi sonlandıran hallerden biridir. İki şekilde gerçekleşir mükellefin gidip rızasıyla vergisini ödemesi ya da cebri icra yoluyla ödemesidir. Cebri icra yoluyla ödemelerde itiraz edilebilir.
Zamanaşımı
Belli bir süre geçmesiyle vergi alacağının ortadan kalkmasıdır. Zamanaşımı itirazını mükellef ileri sürmese bile vergi idaresi zamanaşımını kendiliğinden dikkate alır ve vergiyi sonlandırır. Tarh zamanaşımı ve tahsil zamanaşımı olmak üzere iki türlüdür. Vergi Usul Kanunda iki tür için ayrı ayrı belirtilen zamanlardan başlayarak 5 yıl geçmesiyle zamanaşımına uğrayacağı belirtilmiştir.
Terkin
Vergi borcunun silinmesidir. Yangın, yer sarsıntısı, yer kayması, su basması, kuraklık, don, muzir hayvan ve haşarat istilası gibi afetler nedeniyle varlıklarının ya da mahsullerinin en az üçte birini kaybeden mükellefler yararlanır.
Ölüm
Ölüm vergi ilişkisini sona erdirmez çünkü vergi borcu, mirası reddetmeyen mirasçılara geçer. Ancak cezaların şahsiliği ilkesi gereğince vergi cezalarını sona erdirir. Cezalar mirasçılara geçemez her şahıs kendi cezasını kendi yerine getirmekle yükümlüdür
Uzlaşma
Vergi idaresi ile mükellefin aralarında anlaşarak barışçıl yollarla vergiyi sonlandırmasıdır. Üzerinde uzlaşılan ve tutanakla tespit edilen edilen konular hakkında dava açma, şikayet etme imkanı bulunmamaktadır.
Yargı Kararları
Vergi borcu ya da cezasının kaldırılması yönünde bir yargı kararı oluşursa idari işlemin geri alınması sonucunu doğurur ve söz konusu vergi borcu sona erer.
Af
Vergi afları da oldukça bilinen bir olaydır.. Bir kanunla vergi ilişkisinin sona erdirilmesidir. Af kararları siyasi, sosyal, ekonomik, psikolojik, teknik ve idari olabilmektedir. Devlet çıkardığı kanunla alacak hakkından belirli bir zaman aralığında kısmen veya tamamen vazgeçmektedir.
Takas
Mükellefin idareye vergi borcu olduğunu söylemiştik. Takas durumunun söz konusu olabilmesi için idarenin de mükellefe karşı borcu olmalıdır. Miktar her iki taraf açısından net ve ihtilafsız olmalıdır. Ayrıca bu borçlar muaccel hale (vadesi dolmuş hale) gelmiş bulunmalıdır. Böylece mükellef beyanıyla vergi borcunu ve idareden olan alacağını sona erdirebilir.
Hata Düzeltme
Vergilendirme yaparken hesaplamayla ilgili karışıklıklar ya da mükellefin şahsı, verginin konusu, dönemi gibi konularda bir takım hatalar yapılabilir.
Sık karşılanan hesap hatalarından bahsedecek olursak öncelikle belgelerdeki rakamların eksik veya fazla gösterilmesi bir hesap hatasıdır. Vergi miktarına yanlış oranların uygulanması ve aynı vergi dönemi içinde verginin çifte alınması da hesap hataları arasındadır.
Vergilendirme hatalarını ise yanlış şahsı mükellef kılmak, muaf bir kişiden vergi istemek, verginin alınacağı konuda yanılmak ve yanlış dönemde vergilendirmek olarak sıralayabiliriz
Bu hataları fark eden taraf idare olabileceği gibi mükellef de olabilir. İdare fark ederse kendiliğinden düzeltir fakat mükellef fark ederse düzeltilmesi için yazılı beyanda bulunmalıdır.
Böylelikle vergi ilişkisini sona erdiren halleri incelemiş olduk.
Çitil Avukatlık Ortaklığı Blog sayfasında yer alan hukuk ve diğer konulardaki yazılar ilk sizin e-postanıza gelsin isterseniz Çitil Haber Bülteni’ne abone olun!
Kaynakça
https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.4.213.pdf
https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Vergi_hukuku
https://www.verginet.net/FrameChild.aspx?ID=2935
Ecem Gündüz
