Eğer kripto paranız varsa ve mal varlığınızın üzerine haciz konulduysa paranızın akıbetinin ne olacağı sizi düşündürüyor olabilir. Kripto paralar; belli bir ülkeye ait olmayan, sanal olarak mevcut olan ancak fiziki bir karşılığı bulunmayan şifreli para birimleridir. Peki bu paralar sanal olmasına rağmen haczedilebilir mi?
Haciz, bir alacağı tahsil etmek üzere borçlunun mallarına hukuki olarak el konmasıdır. Hangi mallara haciz konulamayacağı ise icra ve iflas kanunumuzda açıkça belirtilmiştir. Buna göre borçluya ait olan ve parayla ölçülebilen, mal varlıksal değeri olan her şey haczedilebilir. Kripto paralar da parayla ölçülebildiğinden ve haczedilmesi kanunen yasaklanmadığından haczedilebilir. Ancak burada birtakım sorunlar ortaya çıkması muhtemeldir. Örneğin, haciz sonrasında mal varlıklarının icra memurları tarafından koruma altına alınması gerekir. Lakin kripto paralar fiziki olmadığından diğerlerine göre farklı bir yöntem olan kripto para cüzdanı oluşturularak korunur. Ayrıca diğer yandan haczedilen malların paraya çevrilmesi lazımdır ve borç miktarı kadar da alacaklıya verilmesi gerekir. Ancak kripto paralar sanal olduğundan bunların paraya çevrilmesi kripto paranın ilgili olduğu borsa aracılığı ile gerçekleşebilir.
Önemli bir diğer husus ise kripto paraların borçluya ait olduğunun ispatlanmasıdır. Kripto paralar e-cüzdanda, kripto para borsalarında ve soğuk cüzdanda saklanabilir. Ancak bu cüzdanlardaki paraların borçluya ait olduğunun ispatlanması için borçlunun beyanına ihtiyaç duyulmaktadır. Dahası, tespit edilebilmesi kripto paranın bulunduğu borsanın hangi yere ait olduğuna göre değişmektedir. Örneğin, Türkiye’de bulunan bir borsa ise kime ait olduğu kolayca tespit edilebilir. Çünkü borsada hesap açılırken şahısların kimlik bilgileri alınmaktadır ve böylece aidiyet bulunmuş olunur. Yurt dışındaki borsalarda ise kripto paralar kimsenin erişemeyeceği şekilde anonim olarak saklanmaktadır. Dolayısıyla bu durumda paranın kime ait olduğu tespit edilemeyecektir.
Kripto paralarla ilgili yasal düzenleme olmasa da İstanbul İcra Mahkemesi geçtiğimiz yıl kripto paraya haciz konulabileceğine karar verdi. Karara göre kripto paralar dijital döviz ve sanal para olarak değerlendirildi. Bunun için önce şahsın kripto para hesabı tespit edildi ve ihbarname gönderilerek haciz işlemleri başlatıldı. Her ne kadar diğer mahkemelerde bu konuyla ilgili farklı kararlar verilebilmesinin önü açık olsa da bu kararın bir ilk olması yönünden önemi büyüktür.
Dijital çağda yaşamamamızın bir sonucu olarak kripto paraların önemi günbegün artmaktadır. Bu paraların haczi ise kanunda aksine düzenleme olmadığından hukuken mümkün olmalıdır. Üstelik, gelecekte bu paraların kullanımının ve öneminin artması daha da çok beklendiğinden bu konuyla ilgili açık bir düzenleme yapılması kafamızdaki soru işaretlerini ortadan kaldıracaktır.
Nisanur Cebeci
