Kadının çocuğuna soyadını verme hakkı var mıdır, nasıl kullanılır? Bu hak üç farklı durumda ortaya çıkar. Sırasıyla “evlilik birliği içinde doğan çocuğun soyadı”, “evlilik dışı doğan çocuğun soyadı” ve “boşanma sonrası çocuğun soyadı”.
Evlilik Birliği İçinde Doğan Çocuğun Soyadı
TMK’nın “Çocuk, anne ve baba evli ise ailenin soyadını alır.” hükmü çocuğun ailenin soyadını alacağını açıkça dile getirmiştir. Fakat bu noktada aklınıza ailenin soyadının ne olduğuna nasıl karar verildiği konusu takılabilir. Aynı kanunun başka bir maddesi uyarınca evli kadının kocasının soyadını alacağına hükmedilmiştir. Dolayısıyla kadın kocanın soyadını alacağı için çocuk da babanın soyadını alır. Evlilik birliğinin sona ermesi durumundaki soyadı meselesi üçüncü alt başlıkla incelenecektir.
Kısaca çocuk, evlilik birliği devam ederken annenin bekarlık soyadını taşıyamaz.
Evlilik Dışı Doğan Çocuğun Soyadı
Ana babanın evli olmaması halinde çocuk ananın soyadını taşıyacaktır. Ana önceki evliliğinden dolayı çift soyadı taşıyorsa çocuk bekarlık soyadını alır. Evlilik dışı doğan çocuğun velayeti de annenin olur.
Ana ile çocuk arasındaki soybağı doğumla kurulurken, evlilik dışı doğan çocuk ile baba arasındaki soybağı; babanın çocuğu tanıması, babalık davası ve babanın ana ile evlenmesi yollarıyla kurulur. Bu yollardan herhangi biriyle kurulan soybağı sonucu çocuk babanın soyadını alabilir.
Boşanan Eşler Durumunda Çocuğun Soyadı
Boşanma sonrası çocuğun velayetinin annede olması ama soyadının annenin soyadıyla aynı olmaması birçok soruna yol açmaktadır. Resmi işlemlerde farklı birçok problem çıkması, çocuğun bu farklılığı küçük yaşta anlayamaması, kişisel gelişimin olumsuz etkilenmesi, görüşmüyorsa babanın soyadını taşımak istemiyor oluşu gibi sebeplerden dolayı çocuk ananın soyadını almak istiyor olabilir. Kanunumuzda bu konuyla ilgili açık bir hüküm bulunmamakla beraber Anayasa Mahkemesinin verdiği kararlar ile durum tartışmalı hale gelmiştir.
Boşanma sonrası çocuğun velayetinin anneye verilmesi durumunda kural olarak çocuğun soyadında değişiklik yapılmasını gerektirmez. Bu demektir ki çocuk aile soyadını otomatikman kullanmaya devam edecektir eğer aksi isteniyorsa talep edilmesi mecburidir.
Boşanma sonucunda velayeti kendisine verilmiş kadın açacağı dava ile çocuğuna kendi soyadını verebilir. Görevli mahkeme aile mahkemesidir.
Eklemek gerekir ki eğer bir çocuk boşanma gerçekleştikten 300 gün (iddet müddeti) içinde doğuyorsa çocuğun babası eski eş kabul edilir ve onun soyadını alır.
Bunun tersini isteyen kadın iddet müddetinin kaldırılması için aile mahkemesine başvurur, yetkili hastanede gebelik testi yaptırır ve kadın gebe değilse bundan sonra gebe kalsa bile çocuk eski eşin nüfusuna kayıt edilmez.
Gördüğünüz üzere bu hak ve kullanımı her olay için farklı olabilir, size özel detaylı bilgi için bizimle iletişime geçebilirsiniz!
Çitil Avukatlık Ortaklığı Blog sayfasında yer alan hukuk ve diğer konulardaki yazılar ilk sizin e-postanıza gelsin isterseniz Çitil Haber Bülteni’ne abone olun!
Şevval İŞCAN
Kaynakça:
https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=4721&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5
