Depremden Doğan Zarardan Devlet Sorumlu Tutulabilir Mi?
Ülkemizde son zamanlarda en çok konuşulan meselelerin başında maalesef deprem meselesi geliyor. Depremin oluşmasındaki en büyük etken fay hatları ve ülkemizde fay hatları çok yoğun bir şekilde bulunmaktadır. Peki devlet depremde oluşan zararlardan sorumlu mudur, sorumlu tutulması için şartlar var mıdır ? Bunlara elimizden geldiğince cevap vermeye çalışalım.
İdarenin Sorumlu Olduğu Haller
İdarenin iki tür sorumluluğu bulunmaktadır: Kusur sorumluluğu ve kusursuz sorumluluk.
İdarenin kusur sorumluluğu hizmet sorumluluğu olarak da adlandırılmaktadır. Hizmette yaşanan gecikmeler, hizmetin kötü işlenmesi veya hizmetin hiç yapılmaması bu kapsamdadır.
İdarenin kusursuz sorumluluğu ise idarenin bir kusuru olmasa dahi ortaya çıkan zararla idarenin hizmeti arasında nedensellik bağı bulunmasıdır. Bu durum için bazı şartlar vardır. İdarenin sorumluluğunu ortadan kaldıran veya o sorumluluğu azaltan durumlar vardır. Bunlar;
+Mücbir sebep
+Beklenmeyen durum
+Üçüncü kişinin davranışı
Kanunlarda deprem sonrası idarenin sorumluluğu hakkında bir açıklık olmasa da deprem dediğimiz doğal afet ne beklenmeyen bir durum ne de mücbir sebep kavramına uymaktadır. Her ne kadar doğal afet olsa da deprem önceden öngörülebilen hakkında bilim adamlarının araştırmalar yapıp fay hatlarını inceleyerek uyarı yaptıkları bir doğal afettir.
İdarenin Sorumluluğu
Deprem her ne kadar önlenemez bir afet olsa da tedbirlerle etkisi minimuma indirilebilmektedir. Devlet gerek imar planlarıyla gerek araziler üzerindeki düzenlemelerle depremin şiddetini azaltmaya yönelik tedbirler almakla yükümlüdür. Deprem riskine karşı tedbirlerin alınmadığı bir idare çıkan sonuçlara karşı sorumludur. İdare her ne kadar deprem öncesinde tedbir almakla yükümlü de olsa sonrasında da yükümlülükleri bulunmaktadır. İdare kentsel dönüşümlerle depreme dayanıklı binalar yaparak geçmişte yaşanan büyük depremlerden ve büyük kayıplardan ders çıkartarak tedbirleri elinden geldiğince artırmalıdır.
Devletin sorumlu tutulduğu örnekler:
Van depremi ve Gölcük depremlerinde açılan davalarda yargıtay depremin mücbir sebep olmaktan çıktığına ve idare tarafından zararların tazmin edilmesine karar vermiştir.
Sonuç
Deprem olayı her ne kadar doğal afet olsa da tedbirleri alındığı zaman verdiği zararı minimuma indirmek mümkündür. İdare deprem konusunda tedbirleri iyi uygulamazsa burada kusurlu sorumluluktan da bahsedilebilir halkına hizmette geç kalma veyahut hiç yapmama olarak nitelendirilebilir. İdare deprem konusunda elinden geleni yaptığı zaman deprem bir mücbir sebep olabilir. Eğer idare gerekli tedbirleri almamışsa idareye karşı dava açılabilmektedir. Açılacak olan bu dava “ Tam Yargı Davası”dır. Dava açmadan önce usule uygun olarak öncelikle idareye başvuru yapılmalıdır. Bu başvurunun yapılması için zararın öğrenildiği tarihten itibaren bir yıl ve en geç doğal afetin yaşandığı tarihten itibaren 5 yıl içinde başvuru yapılmalıdır.
Kaynakça:
Çitil Avukatlık Ortaklığı Blog sayfasında yer alan hukuk ve diğer konulardaki yazılar ilk sizin e-postanıza etsin isterseniz Çitil Haber Bülteni’ne abone olun !
Erdoğan HEYBET
