Basında yer alan haberlere göz atıldığında yakın zamanda milyonlarca insanı olumsuz etkileyen, on binlerce insanın ölümüne, yüz binlerce insanın yaralanmasına neden olan doğal afet deprem nedeniyle bazı depremzedelerin birtakım ihtiyaçlarını karşılamak adına enkazlara, evlere, işyerlerine ve marketlere girerek ihtiyaçlarını temin ettiği görülmektedir.
Bu noktada insanlarımızın aklına bu zor durumdaki kişilerin yağma suçundan ceza alıp almayacağı sorusu gelmektedir. Depremzedelerin zorunlu ihtiyaçlarını karşılamak üzere Kanunun suç olarak öngördüğü yağma suçunu oluşturan fiilleri işlemesi zaruret halinin kapsamına girmektedir. Yani depremzedelerin eylemleri suç teşkil etmekteyse de kendilerine ceza verilemez. Deprem nedeniyle yaşadığı yerdeki birçok bina yıkılmış, temel ihtiyaçlarını parası olmasına rağmen karşılayamayan, bütün her şeyini yitirmiş ve hayatta kalmaya çalışan bir kişinin yakınındaki bir marketin camını kırıp içeri girerek ekmek gibi temel ihtiyaç malzemelerini alması tamamen kendisini ölüm tehlikesinden kurtarmak, bir başka ifadeyle yaşam hakkını korumak mecburiyetiyle gerçekleştirilmektedir.
Zaruret Halinin Koşulları Nelerdir ?
Zaruret halinin vücut bulması için gereken koşullar şunlardır:
- Mevcut durumda ağır ve muhakkak bir tehlike söz konusu olmalıdır.
- Bu tehlikeye kişinin kendisi sebebiyet vermemelidir.
- Kişi, bu tehlikeye katlanmakla mükellef olmamalıdır.
- Kişi, kendisini veya bir başkasını koruma ya da kurtarma zorunluluğu ile hareket ederek üçüncü bir şahsa kanunun suç olarak öngördüğü bir fiille zarar vermiş olmalıdır.
- Kişinin, söz konusu tehlikeden üçüncü bir şahsa zarar vermeden, üçüncü bir şahsa karşı kanunun suç olarak öngördüğü bir fiili gerçekleştirmeden kurtulma ya da korunma imkanı mevcut olmamalıdır.
- Kişinin üçüncü şahsa karşı gerçekleştirdiği ve kanunun suç olarak öngördüğü fiil ile söz konusu kişinin veya bir başkasının korunmaya değer menfaati arasında ölçülülük bulunmalıdır.
Zaruret Hali Nedeniyle Ceza Verilmesine Yer Olmadığı Kararı
Sonuç olarak; hayatta kalmak adına temel ihtiyaç malzemelerini çeşitli yerlerden temin etmek zorunda kalan kişilerin eylemleri yağma suçu gibi görünse de mahkemeler tarafından bu kişilere “ceza verilmesine yer olmadığı” kararı verilecek ve bu kişiler hapis cezasına çarptırılmayacaktır.
Çitil Avukatlık Ortaklığı Blog sayfasında yer alan hukuk ve diğer konulardaki yazılar ilk sizin e-postanıza gelsin isterseniz Çitil Haber Bülteni’ne üye olun!
Çağla ADA
Kaynakça:
- https://www.mevzuat.gov.tr
- KUTANOĞLU, Mithat, Özel Hukukta ve Ceza Hukukunda Zaruret Hali (Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, 2006)
- ÖZBEK ve DOĞAN, Zorunluluk Halinin (TCK m.25/2) Hukuki Niteliği, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt: 9, Sayı 2, 2007, s. 195-222
