Alacaklı-borçlu ilişkisinde borçlunun hazin sonudur haciz… Ödenmemiş borçları nedeniyle malları elinden kayıp giderken, bu durumdan karlı çıkacak tek kişi alacaklı olmayabilir. Alacaklının tatmin edilmesi için öncelikle hacizli malın açık artırma yoluyla satılması ve paraya çevrilmesi gerekmektedir. Bu açık artırma ise, ihale alıcısının malın tahmini değerinin çok daha altında bir tutar ile mala sahip olmasına imkan verebilir.
Eski Dönem
Uzun yıllardır ülkemizde hacizli malların satışı “mezat salonu” denilen fiziki ortamlarda açık artırma usulüyle yapılmaktadır. İcra İflas Kanunu’na (İİK) göre hacizli malların satışına katılanlar malın tahmini değerinin %50’si üzerinden pey sürme (teklif verme) imkanına sahiptirler. Hal böyle olunca, açık artırmaya ne kadar az kişi katılırsa daha yüksek pey sürülmesi ihtimali de o kadar azalır. Bu durum, ucuza mal kapatmak isteyen illegal kimselerin özellikle hacizli mal satışlarını takip etmesine neden olmuştur. Bu tür kimseler, satışa katılmak isteyenleri tehdit etmek-korkutmak suretiyle ihaleden uzak tutmayı başarmış ve uygulamanın gidişatını sıkıntıya sokmuştur. Satışa az kişinin katılmasının sağlanması veyahut pey sürmek isteyenlerin bir şekilde engellenmesi, açık artırmaya konu olan malların değerinden çok daha düşük tutarlarla satılmasına sebebiyet vermiştir. Bu şekilde uzun yıllar hem alacaklı hem borçlunun menfaatleri zedelenmiş, kötü niyetli ihale alıcılarının lehine durumlar yaşanmıştır.
Yeni Dönem
Fiziki satış nedeniyle ortaya çıkan bu sorunları ortadan kaldırmak, hacizli malların en yüksek değerden satılmasını sağlamak amacıyla İİK’nda değişiklik yapılmış, elektronik ortam üzerinden açık artırma düzenlenmiştir. Bu düzenlemeye göre satış, Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi’ne (UYAP) entegre Elektronik Satış Portalı üzerinden yapılacaktır. Elektronik ortamda yapılacak açık artırmalara şeffaflık hakim olacak, pey sürenler birbirleri hakkında bilgi sahibi olmayacaklardır. Bu sebeple açık artırmalara katılım artacak ve teklifler baskı-korku unsurları olmaksızın kolayca verilebilecektir.
Yeni düzenlemeye göre açık artırmaya katılabilmek için hacizli malın değerinin %10’u tutarında teminat yatırılması gerekmektedir. Açık artırmada teklif verme süresi 7 gündür, açık artırmanın son 10 dakikası içerisinde yeni teklif verilmesi halinde açık artırma tek sefere mahsus olmak üzere 10 dakika daha uzayacaktır. İhalenin gerçekleştiğine dair tutanağın elektronik satış portalında ilan edildiği tarihten itibaren en geç 7 gün içerisinde ihale alıcısının satış bedelinin tamamını ödemesi gerekmektedir.
Uygulama
İİK’ndaki söz konusu değişiklik 24 Kasım 2021 tarihinde yapılmış, değişikliğe dair yönetmeliğin 8 Mart 2022’de yayınlanması üzerine elektronik döneme geçiş süreci başlamıştır. Şu an için ülke genelinde elektronik ortama geçiş tamamlanmış değildir.
Uygulamaya geçen il/ilçeler 15.03.2022 tarihinden itibaren Ankara Batı İcra Dairesi‘nde, 01.06.2022 tarihinden itibaren Ankara, Kayseri ve Bursa illeri ile bu illere bağlı olan ilçelerde, 01.09.2022 tarihinden itibaren ise Antalya, Aydın, Gaziantep, Kocaeli, Konya, Mersin, Samsun ve Van illeri ile bu illere bağlı olan ilçelerde, İstanbul ili ile bu ile bağlı olan ilçelerde 01.11.2022 tarihi itibariyle uygulanmaya başlanmıştır.
Çitil Avukatlık Ortaklığı Blog sayfasında yer alan güncel hukuki yazılar ilk sizin e-postanıza gelsin isterseniz Çitil Haber Bülteni’ne abone olun!
Damla KUZU
Kaynakça:
https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.3.2004.pdf
https://www.lexpera.com.tr/mevzuat/kanunlar/icra-ve-iflas-kanunu-2004/ge-madde-18
