İşveren Hangi Koşulda İş Sözleşmesini Haklı Sebeple Derhal (Bildirimsiz) Feshedebilir?
İş sözleşmesi normal şartlarda bildirimli fesih yoluyla kanunda belirtilen bildirim sürelerine uyarak feshedilir. Bazı hallerde ise taraflar (işveren, işçi) bildirim sürelerini beklemeye gerek duymaksınız iş sözleşmesini derhal feshedebilirler. İşveren tarafından derhal feshi haklı kılan sebepler iş kanununda şu başlıklar altında sıralanmıştır: Sağlık sebepleri, ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri sebepler, zorlayıcı sebepler, işçinin gözaltına alınması veya tutuklanması halinde devamsızlıktan doğan haller.
1 ) Sağlık Sebeplerinden Dolayı Derhal Fesih:
Eğer işçinin hastalığı kendi kastından dolayı ortaya çıktıysa veya derli toplu olmayan yaşantısından dolayı ortaya çıktıysa yahut hastalığı içkiye düşkünlüğünden dolayı ortaya çıktıysa veya içkiye düşkünlüğünden dolayı bir sakatlığa uğradıysa bu sebeplerle doğacak devamsızlık ardı ardına üç iş günü sürmüşse veya ayda beş iş günü sürmüşse iş sözleşmesi işveren tarafından derhal feshedilebilir. Verilen bu örnekler dışında işçinin geçirdiği hastalık, kaza, doğum ve gebelik gibi hallerde işverenin derhal fesih hakkı; belirtilen hallerin işçinin işyerindeki çalışma süresine göre kanunda belirlenen bildirim sürelerini (İşk.m17) altı hafta aşmasından sonra doğar. Doğum ve gebelik hallerinde bu süre kanun maddesindeki sürenin (İşK.m74) bitmesinden sonra başlar.
Başka bir durumda ise eğer işçinin hastalığı tedavi edilemeyecek nitelikteyse ve hastalığı işyerinde çalışmasında sakınca bulunduruyorsa ve bu durum Sağlık Kurulunca saptandıysa iş sözleşmesi işveren tarafından haklı sebeple feshedilebilir.
2) Ahlak Ve İyi Niyet Kurallarına Uymayan Haller Ve Benzeri Durumlardan Dolayı Derhal Fesih:
İşveren, aşağıda örnek olarak verilen derhal fesih sebeplerinden başka sebeplerden dolayı da iş sözleşmesini derhal feshedebilir. Bunun için yaşanan olayın sonucu olarak sözleşmenin devamının objektif iyi niyet kulları gereğince devam etmesinin beklenemeyecek durumda olması gerekir.
İş sözleşmesi yapıldığı sırada işçi, işvereni kendisinde bulunan vasıflar hakkında yanıltmışsa veya işçi kendisi hakkında gerçeğe uygun olmayan beyanlarda bulunmuşsa,
İşçi, işverene karşı veya işverenin ailesine karşı onur kırıcı sözlerde bulunmuşsa,
İşçi, işverenin işçisine karşı cinsel tacizde bulunmuşsa,
İşçi, işverene yahut onun aile üyelerinden birine yahut işverenin başka işçisine sataşmışsa,
İşçi, iş yerine alkol veya uyuşturucu madde alarak gelmişse,
İşçi hırsızlık yapmışsa veya işverenin işçiye karşı duyduğu güven duygusunu kötüye kullanmışsa,
İşçi, işyerinde yedi günden fazla hapisle cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemişse,
İşçi, işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü, yahut bir ayda üç iş günü işine devam etmemişse,
İşçi, yapmakla görevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmişse,
İşçi, kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmüşse, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratmışsa işveren iş sözleşmesini haklı sebeple derhal feshedebilir.
3) Zorlayıcı Sebeplerden Dolayı Derhal Fesih:
İşçiyi işyerinde bir haftadan fazla süre ile çalışmaktan alıkoyan zorlayıcı bir sebebin ortaya çıkması işverene derhal fesih hakkı verir. İşçinin, yolların kapanması sonucunda iş yerine gidememesi, işçinin ikamet ettiği yerin karantinaya alınmış olması gibi sebepler bu duruma örnek olarak gösterilebilir.
4) Gözaltına Alınma ve Tutukluluk Hallerinde Derhal Fesih:
İşçinin gözaltına alınması ve tutuklanması halinde bu süre kanun maddesindeki süreyi (İşK.m74) aşması halinde işveren iş sözleşmesini derhal feshedebilir. Bunun için işçinin suçu iş yerinde işlemiş olması gerekmez. Ayrıca iş sözleşmesi feshedildikten sonra işçinin beraat etmesi de bu işlemi geçersiz kılmaz.
Çitil Avukatlık Ortaklığı Blog sayfasında yer alan hukuk ve diğer konulardaki yazılar ilk sizin e-postanıza gelsin Çitil Haber Bültenine abone olun.
Büşra Arkan
