İnsanın ulaşamadığı yeterliliğe ve hassaslığa tabii işlerin yapılmasında kullanılan yapay zekâ teknolojisi tıp alanında çok hızlı bir ilerleme kaydetti. Hekimlerin eli kolu haline gelen yapay zekaya sahip robotlara canımızı emanet ediyoruz elbette bunun riskleri var peki bu riskler neler ve bu risklerden kim sorumlu olacak?
Robotik Cerrahi Müdahaleler Nelerdir?
Robotik cerrahi müdahaleler alanında kullanılan ilk robot 1985 yılında beyin biyopsisi için kullanılmış. Günümüzde en yaygın şekilde kullanılan teknoloji ise Intuitive Surgical şirketine ait Da Vinci robot ameliyat sistemidir.
Da Vinci sistemi cerrahın, sesiyle veya bir kumanda yardımıyla verdiği komutları dört koluyla yerine getirir. Bu sistem 360 derecelik bir görüşe sahiptir, bu sayede hekimin ulaşamadığı yerlere ulaşabilir. Da Vinci sistemi genel cerrahi, üroloji, jinekoloji, vb. birçok alanda kullanılmaktadır. Kanserli dokuların alınmasında önemli bir yere sahiptir. Robotik cerrahi bununla sınırlı değildir.
Robotik Cerrahi Müdahalelerden Doğan Riskler ve Sorumluluk
Robotik cerrahi müdahaleler kullanılarak yapılan ameliyatlar sırasında cerrah ve robot arasında senkronizasyon problemlerinden, yazılım hatalarından, hekimin robotik sistemin kullanımına dair bilgisizliğinden, bataryaların fazla ısınması, aygıtın istem dışı çalışması, video imaj problemleri, robotun çıkardığı sesten cerrahların birbirini duymamasına, hastanın vücudunun içine parça ya da yanık düşmesine kadar aklınıza bile gelmeyecek riskler oluşabilir ve bunlar hastalarda doku ve organ hasarlarına, yanıklara, hatta can kayıplarına yol açabilmektedir.
Peki bu zararlardan kim sorumludur?
İşte bu durumda oluşan riskin ve zararın kaynağına göre bir sorumlu belirlenir bu kaynak çoğunlukla robotla ilgili teknik sebepler ve işlev bozukluğudur; bu durumda robotu üreten firma, robotun programlayıcısı, algoritmasını yazan kişi sorumludur. Bazen robotu kullanan cerrah sorunun kaynağıdır. Zarar tek bir sebepten ileri gelmeyebilir bu durumda TCK m.37 kapsamında dolaylı fail olarak hekimin cezai sorumluluğu doğar özel hukuk açısından birlikte sorumluluk gündeme gelir. Kişilerin cezai sorumluluklarının yanında robotları kullanan cerrahlara, hastanelere ve robotları üreten şirketlere özel hukuk sorumluluklarından ötürü yüklü miktarda tazminata hükmedilir.
Son olarak aydınlatılmış onam çerçevesinde hastanın mutlaka robotik cerrahi yöntem hakkında kapsamlı olarak bilgilendirilmesi gerekir aksi halde hekimlerin muhakkak cezai sorumluluğu doğar çünkü hukukumuzda hastanın aydınlatılmış rızasının alınması esastır.
Elif YAKAR
Çitil Avukatlık Ortaklığı Blog sayfasında yer alan hukuk ve diğer konulardaki yazılar ilk sizin e-postanıza gelsin isterseniz Çitil Haber Bülteni’ne abone olun!
